حکایت ها
اگر دنیا و آخرت می‌خواهی نماز شب بخوان
علامه طباطبایی قدس‌سره:
«چون به نجف اشرف برای تحصیل مشرف شدم
از نقطه نظر قرابت و خویشاوندی گاهگاهی
به محضر مرحوم قاضی شرفیاب می‌شدم
یک روز در نجف (در کنار) در مدرسه‌ای ایستاده بودم
که مرحوم آیةالله قاضی از آن‌جا عبور می‌کردند
چون به من رسیدند دست خود را
به روی شانه‌ام گذاردند و گفتند:
«ای فرزند، دنیا می‌خواهی نماز شب بخوان
آخرت می‌خواهی نماز شب بخوان!»...
مؤسس مکتب فلسفی قم و مکتب نوصدرایی حجةالاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه مرحوم علامه سیدمحمدحسین طباطبایی فرزند میرزا سیدمحمد طباطبایی فرزند سیدمحمدحسین معروف به شیخ آقا، از خاندان علم و فقاهت و حکمت به‌شمار می‌رود. وی شاگرد بزرگانی هم‌چون محقق غروی اصفهانی و محقق نایینی و سیدمحمد حجت کوه‌کمره‌ای و سیدحسین بادکوبه‌ای و سیدابوالقاسم خوانساری و سیدابوالحسن اصفهانی و سیدعلی آقا قاضی طباطبایی و میرزا علی ایروانی در کسب فقه و اصول و رجال و هیأت و ریاضیات و هندسه و فلسفه و عرفان بوده که تلمذ در کرسی درسی این بزرگان علم و اخلاق و حکمت، او را عالمی ذو فنون ساخته است...
زندگی‌نامه خودنوشت علامه طباطبایی دوره‌های طلایی زندگی
▪ کودکی و نوجوانی در تبریز
▪ تحصیل در حوزه علمیه نجف
▪ بازگشت به تبریز و اشتغال به کشاورزی
▪ هجرت به قم و تدریس و تألیف و نشر معارف دینی
مفسر گران‌قدر حضرت علامه قدس‌سره زندگىنامه خود را در چندین لوح نگاشته است، هم با قلم ترجمه به‌عنوان «زندگى من» و هم با قلم علم به نام نشر آثار علمى و تألیف کتب ارزشمند و هم با قلم عمل صالح که سیره عملى آن بزرگوار بود، شاگردان مکتبش هم با الواح گوناگون این نوشتارهاى سهگانه را به‌خاطر سپردهاند. در این‌جا فقط به زندگی‌نامه خود نوشت، اشاره می‌کنیم...
اساتید علمی و عملی علامه
علامه معلومات خویش را در علوم نقلی و عقلی و در پرتو فروغ فروزان دانشورانی چون آیات سیدعلی قاضی طباطبایی، مرحوم سیدحسین بادکوبه‌ای، سیدابوالحسن اصفهانی، کمپانی و نایینی، سیدابوالقاسم خوانساری و... غنا ببخشد.
▪ شرح مختصری از اساتید علامه
1. آیةاللهالعظمی میرزا حسین نایینی قدس‌سره
(۱۲۷۶-۱۳۵۵ق/۱۲۴۰-۱۳۱۵ش)، وی از فقیهان و اصولیان شیعه قرن چهاردهم و از علمای طرفدار نهضت مشروطه. نایینی دانشآموخته حوزه‌های اصفهان، سامرا و نجف بود و نزد جهانگیرخان قشقایی، میرزای شیرازی، آخوند خراسانی تلمذ کرد. وی پس از شیخ محمدتقی شیرازی، به همراه سیدابوالحسن اصفهانی عهده‌دار مرجعیت شیعه شد. شهرت علمی نایینی بیشتر به خاطر اصول فقه است. او از شارحان مکتب شیخ انصاری است...
علامه ماندگار علامه طباطبایی در کلام امام خمینی
حضرت امام خمینی فرمود: آقای طباطبایی مرد بزرگی است. حفظ ایشان با این مقام علمی لازم است. در جایی دیگر حضرت امام خمینی قدس‌سره می‌فرمایند: خداوند ایشان را با خدمتگزاران به اسلام و اولیای اسلام محشور فرماید و به بازماندگان ایشان و به متعلقین و شاگردان ایشان صبر عنایت فرماید...»
▪ ارتباط امام خمینی قدس‌سره با حضرت علامه
حضرت علامه با امام راحل رضوان‌الله‌تعالی‌علیه از قدیم روابط دوستانه داشتند و برای ایشان احترام قائل بودند پس از انقلاب نیز- آن‌چنان‌که شاگردشان حضرت آیةالله جوادی آملی، بیان می‌کنند که امام امت را به‌عنوان بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران و رهبر کبیر انقلاب شکوهمند اسلامی ایران پذیرفتند و همواره این اصل را مایه سعادت، سیادت و عظمت اسلام و مسلمانان می‌دانستند. هنگامی که یکی از مشاهیر فلسفه به قم آمده بود، در مجلسی، چون امام را نمی‌شناخت از امام پرسید...
علامه طباطبایی در کلام مقام معظم رهبری چشمه جوشان و فیاض دانش و عرفان این حکیم الهی، مجموعه‌ای از معارف و فرهنگ اسلام بود، فقیه بود، حکیم بود، آگاه از اندوخته‌های فلسفی شرق و غرب بود، مفسر قرآن بود، از علوم اسلامی، یعنی علومی که از اسلام نشأت گرفته یا از آن تغذیه کرده است، مطلع بود: از اصول، از کلام، از ادبیات، از نجوم و هیئت و ریاضیات، و از برخی علوم بی‌نام و نشان دیگر. شخصیت او در لابه‌لای این دانستنی‌های بسیار به کمک ریاضتی مداوم و درازمدت، پرورده، صیقل یافته و پرداخته شده بود...
عاشق و دلباخته اهل‌بیت علیهم‌السلام آیةالله شهید مرتضی مطهری
شهید آیةالله مطهری رحمه‌الله‌علیه: در سال 1329 هجری شمسی در محضر حضرت استاد علامه کبیر آقای طباطبایی - روحی فداه- که چند سالی [بود] به قم آمده بودند و چندان شناخته شده نبودند، شرکت کردم و فلسفه بوعلی سینا را از معظم‌له آموختم و در یک حوزه درس خصوصی- که ایشان برای بررسی فلسفه مادی تشکیل داده بودند- نیز حضور یافتم. کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم که در بیست سال اخیر نقش تعیین کننده‌ای در ارائه بی‌پایگی فلسفه مادی برای ایرانیان داشته است، در آن مجمع شرکت پایه‌گذاری شد...
پرورش‌یافتگان و شاگردان در مکتب علامه طباطبایی وجود مبارک و نورانی و کثیرالأبعاد حضرت علامه طباطبایی شاگردان گوناگون و بسیاری نیز داشت. هر شاگردی به فراخور استعداد و همت خود، از آن باغ پرگل، دسته دسته گل چید. شهید مطهری قدس‌سره ایشان را در فلسفه یافت و دیگری در عرفان عملی و...
وجود مبارک و نورانی و کثیر الابعاد علامه طباطبایی شاگردان گوناگون بسیاری داشتند هر شاگردی به فراخور استعداد و همت خود از آن باغ پرگل دسته دسته گل چید و در این گفتار نام گروهی از شاگردان و مریدان مرحوم علامه که به حقیقت از باقیات صالح ایشان بوده و هستند بدین شرح است...
علامه طباطبایی سوره والعصر و حیّ متحرک در میان مردم آیةالله حسن‌زاده آملی ایشان از اولیاءالله بودند. همواره در حضور، در مراقبت، در توجه بود. چه بسا برایم پیش آمده [است] که در محضر شریف ایشان، دیده‌ام به سیمای ایشان می‌افتاد. طلعت ایشان را، لقاء ایشان را، چهره ایشان را زیارت می‌کردم. حال ایشان را، فکر ایشان را مشاهده می‌کردم که ظاهر، عنوان باطن بود. از ظاهر احوالش احساس می‌کردم، به یاد این حدیث از حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام که درباره عارف بالله فرموده است، می‌افتادم و آن حدیث، خلاصه مضمونش این است که آقا فرمودند: عارف را در زمین و آسمان، در بهشت، در هیچ جای دیگر عالم نمی‌توانی پیدا کنی. از خادم بهشت سؤال کنی، دَر بهشت بروی عارف بالله را جست‌وجو کنی، او را نمی‌یابی و هم‌چنین نمی‌توانی در هیچ نقطه عالم، از عارف آگاهی پیدا بنمایی و دست بیابی. یکی از حضار عرض کرد: آقا! پس عارف را باید در کجا جست؟...
علامه‌طباطبایی جزء احیاگران علوم الهی بود آیةاللهالعظمی جوادی آملی
درباره جامعیت علامه طباطبایی قدس‌سره نکاتی مطرح است که همه شما بزرگواران مستحضر می‌باشید. ذات اقدس الهی عالمان دین را جزء «بقیةالله» نامید؛ این واژه پربرکت «بقیةالله» از اسمای توقیفی وجود مبارک حضرت نیست، نظیر «اسماءالله» نیست، آن‌چه صبغه الهی دارد و می‌ماند «ما عِنْدَکُمْ یَنْفَدُ وَ ما عِنْدَ اللهِ باقٍ»، این «بقیةالله» است. همه انبیا و اولیای الهی در ساختار خلقت «بقیةالله» هستند و عالمان دین که وارثان انبیای الهی می‌باشند این‌ها هم «بقیةالله» هستند؛ منتها در قله این وصف ممتاز وجود مبارک حضرت قرار دارد، وگرنه قرآن کریم از عالمان دین به عنوان «أُولُوا بَقِیةٍ» یاد می‌کند و می‌فرماید چرا «اولوا بقیة» جلوی فساد و ضعف فرهنگی جامعه را نگرفتند و نمی‌گیرند «فَلَوْ لا کانَ مِنَ الْقُرُونِ مِنْ قَبْلِکُمْ أُولُوا بَقِیةٍ». مستحضرید که «اولوا بقیة» از «بقیةالله» سنگین‌تر است...
روش علامه طباطبایی در تفسیر قرآن به قرآن آیةالله مصباح یزدی سخن گفتن درباره تفسیر المیزان و مؤلف گران‌قدر آن، مرحوم علامه بزرگوار آیةالله سیدمحمدحسین طباطبایی تبریزی رحمه‌الله‌علیه کار آسانی نیست، اما به اجمال اشاره می‌کنم که در اطراف این دو موضوع که به هم مربوط هستند، جای مطالعات و تحقیقات بیشتری است که ان‌شاءالله دوستان جوان، پرانرژی، خوش ذوق و با نشاط این کارها را دنبال می‌کنند و به نتایج ارزنده‌تری خواهیم رسید.
▪ مقابله با تفسیر به رأی؛ انگیزه تألیف تفسیر المیزان
اما انگیزه مرحوم آیةالله طباطبایی برای نوشتن این تفسیر چه بود و اصلا این اندیشه از کجا شروع شد و چه عاملی باعث شد که ایشان این کار را عهده‌دار شوند؟ با این‌که زمینه پیشرفت در بسیاری از علوم دیگر در ایشان بود، ولی چرا عمده وقت خویش دست‌کم نیمی از وقت شریف علمی‌شان را صرف این تفسیر کردند؟ مگر ویژگی‌های این تفسیر چه بود؟ و سؤال بعد این‌که آیا اهداف مدنظر ایشان به‌طور کامل تحقق پیدا کرد یا هنوز برای دست‌یابی به آن اهداف نیاز به کار و تلاش هست؟...
نگاهی دوباره به تفسیر البیان اثر فراموش شده علامه طباطبایی گفت‌وگو با حجةالاسلام والمسلمین محمود رجبی عالمان بزرگ در طول حیات علمی خود تألیفات گسترده‌ای دارند که یکی از راه‌های عمده برای شناخت افکار آن‌ها، مراجعه به این آثار است و در این باب، آثار اولیه هر عالم می‌تواند کمک فراوانی به شناخت زیربنای فکری او نماید. علامه طباطبایی از جمله عالمانی است که در زمینه‌های مختلف دینی آثار فراوانی دارد. علامه در دهه چهارم حیات خود، تفسیری به نام «البیان فی الموافقة بین الحدیث والقرآن» نگاشته‌اند. این اثر، تفسیری ترتیبی است که تا آیه 57 سوره یوسف را در برمی‌گیرد و نگارنده با روش توصیفی تحلیلی به بررسی این تفسیر از جنبه‌های گوناگونی مانند زمان آغاز و اتمام نگارش، ساختار کلی، منابع مورد استفاده، روش تفسیری پرداخته است...
دیدگاه‌های تقریبی علامه طباطبایی حجةالاسلام والمسلمین سیدهادی خسروشاهی از شاگردان امام خمینی، علامه طباطبایی و آیةالله بروجردی هستند که تألیفات وی
به زبان فارسی و عربی و بیش از صد جلد کتاب دیگر نیز با تحقیق
توضیح و یا مقدمه و اشراف ایشان در ایران، ایتالیا و مصر چاپ و منتشر شده است.
یکی از آثار فاخر ایشان گردآوری و تدوین مجموعه آثار استاد علامه طباطبایی قدس‌سره است
که حاصل 25 سال از دوران شاگردی و مصاحبت ایشان می‌باشد...
مجموعه اشعار نویافته از علامه طباطبایی گفت‌وگو با استاد محمدرضا رمزی اوحدی
متولد سال 1345 در شهر اصفهان می‌باشند. از شاگردان حضرات آیات
شیخ احمد مجتهدی تهرانی، حاج شیخ محمد شاه آبادی
و آیةاللهالعظمی جوادی آملی و... هستند. در کارنامه پر افتخار ایشان
بیش از 85 جلد کتاب در زمینه‌های معارفی و تربیتی، 80 مقاله
و 150 برنامه تلویزیونی و 250 مورد برنامه رادیویی وجود دارد...
فیلسوف آزاداندیش گفت‌وگو با دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی استاد غلامحسین ابراهیمی دینانی متولد پنجم دی‌ماه 1313 در شهر درچه، روستای دینان از توابع خمینی‌شهر اصفهان و چهره ماندگار فلسفه
و استاد بازنشسته دانشگاه تهران می‌باشد. او با برنامه معرفت که هر هفته از شبکه چهار سیما پخش می‌شود و همین‌طور
با سخنرانی‌ها و کتاب‌هایش برای عموم و به‌ویژه اهالی فرهنگ، هنر، علم و اندیشه و حکمت و فلسفه چهره‌ای شاخص و نام‌آشنا
محسوب می‌شود و از جمله شخصیت‌های فلسفی معاصر است که شاخصه‌های یک فیلسوف مسلمان را دارد و بدین‌گونه از بسیاری
از فیلسوفان معاصر ممتازتر می‌شود. برخورداری از ذهن نقاد و آزاداندیش، بیان جذاب، شیوا و رسا و قلمی روان و گیرا، او را به چهره‌ای محبوب...
اخلاق توحیدی سیره اخلاقی و تربیتی مرحوم علامه طباطبایی گفت‌وگو با حجةالاسلام والمسلمین محمدباقر تحریری سخن گفتن در رابطه با سیره اخلاقی و تربیتی مرحوم علامه طباطبایی بسیار سخت است و هر کسی توان ورود در این مسئله را ندارد، بالاخص کسی مانند حقیر که فاقد بضاعت علمی و عملی هستم. خداوند متعال در برهه‌ای این توفیق را به بنده دادند تا با چهره نورانی علامه آشنا شوم و توفیق زیارت ایشان را داشتم و گاهی در مجالس پرسش و پاسخ ایشان حاضر می‌شدم و به اندازه ظرفیت خودم از ایشان بهره‌های روحی و معنوی می‌بردم...
علامه طباطبایی و بهترین شیوه‌های تربیتی کودکان
مرحوم علامه طباطبایی قدس‌سره برای بچه‌ها خصوصاً دخترها ارزش بسیار قائل بود و دختران را نعمت‌های خدا و تحفه‌های ارزنده می‌دانست، مدام بچه‌ها را به آرامش و راستی دعوت می‌نمود، میل داشت آوای صوت قرآن در گوش کودکان طنین‌انداز شود و برای همین منظور قرآن را با صدای بلند تلاوت می‌نمود.
فرزند علامه طباطبایی قدس‌سره می‌گوید: در فرصت‌های مناسب از روایات مطالبی آموزنده نقل می‌کرد و براین باور بود که این برنامه برای بچه‌ها مفید است، با کودکان بسیار مهربان و خوش رفتار بود و گاه می‌شد...
شگفتی‌های معنوی و علمی علامه طباطبایی گفت‌وگو با حجةالاسلام والمسلمین حسن ممدوحی از اعضای جامعه مدرسین و خبرگان رهبری بحث از علامه مانند بحث از خورشید است. مسایل وجود به هر مقدار که واضح‌تر است، تبیین آن سخت‌تر است، مانند این‌که بخواهیم وجود خورشید را بیان کنیم که به هر مقدار که وجودش واضح و روشن است، اما تبیین آن سخت است. در یک جمله می‌توانیم بگوییم اگر ما یک متخصص تمام‌عیار در دین داشته باشیم، علامه طباطبایی است، تخصص در دین از تمام تخصص‌های علمی عالم، مشکل‌تر است...
گزارشی از 14 سال هم‌نشینی با علامه طباطبایی گفت‌وگو با خانم روزبه همسر علامه طباطبایی ▪ آشنایی بنده با علامه یک نوع قسمت و سرنوشتی از طرف خدا بود، چراکه مرحوم علامه اهل تبریز بودند و بنده زنجانی هستم. اخوی بنده آقا رضا روزبه، استاد دبیرستان علوی تهران بودند که با مرحوم علامه مراوداتی داشتند. هم‌چنین شخصی بود به نام شیخ مصطفی که با پدر و مادر ما آشنا بودند و با علامه هم ارتباط داشتند. چند سالی هم بود که همسر علامه مرحوم شده بودند آقا شیخ مصطفی به علامه گفته بود که چرا تنها زندگی می‌کنید و باید ازدواج کنید و ایشان خودشون بنده را به حاج آقا پیشنهاد داده بودند و علامه هم استخاره کرده بودند و خوب آمده بود و خود آقا شیخ مصطفی از طرف ایشان به خواستگاری بنده آمدند...
رویکرد روایی علامه طباطبایی در تفسیر المیزان به قلم سرکار خانم مریم قوجایی خامنه تفسیر المیزان، تألیف علامه طباطبایی قدس‌سره به اعتراف بسیاری از اندیشمندان از بی‌نظیرترین تفاسیر عالم اسلام است. علامه در این تفسیر هرچند از روش «قرآن به قرآن» بهره می‌گیرد، اما روایات، یکی از مهمترین منابع تفسیری ایشان به شمار می‌رود. علامه طباطبایی قدس‌سره معتقد است از جمله اموری که بر هر مفسر ضروری است، مطالعه، تحقیق و تفحص در روایات برای شناسایی روش آن‌ها در تفسیر است، که بعداز آن می‌تواند با روش به‌دست آمده مورد قبول قرآن و سنت، کتاب خدا را تفسیر نماید و احادیث موافق با قرآن را بپذیرد و مخالف با قرآن را کنار بگذارد. ایشان رابطه‌ای خاص را بین تفسیر و روایات ترسیم می‌نماید...
همسر استاد شهید آیةالله مطهری در تمام عمرم خانمی را ندیدم که این‌قدر دغدغه همسرش را داشته باشد همسر علامه طباطبایی سال ۱۳۴۴ به دیار باقی شتافت. فراق این همسر فداکار، علامه را سخت تحت تأثیر قرار داد و درباره او چنین گفت «من برای مرگ همسرم گریه نمی‌کنم. گریه‌ام برای صفا و کدبانوگری و محبت‌های خانم است. در طول مدت زندگی هیچ‌گاه نشد خانم کاری بکند که من حداقل در دلم بگویم کاش این کار را نمی‌کرد، یا کاری را ترک کند که بگویم کاش این عمل را انجام داده بود». خاطرات ناگفته مرحومه «قمر السادات مهدوی» همسر علامه طباطبایی را که در توفیقات ایشان نقش بسزایی داشته است از زبان همسر استاد شهید مطهری قدس‌سره بخوانیم...
شرحی بر مخمس عاشورایی علامه طباطبایی اثر حجةالاسلام والمسلمین علی نریمانی
علامه طباطبایی قدس‌سره در 15-14 سالگی رفت و آمد زیادی به منزل آیةالله حاج سیداحمد قاضی (برادر استادشان آیةالله سیدعلی قاضی) داشت و بیشتر روزها آن‌جا و مشغول خدمت بود. هر هفته پس از نماز عصر روز شنبه در منزل حاج سیداحمد، مجلس مرثیه‌ای برای خاندان عصمت علیهم‌السلام برپا بود. علامه این مخمس را که تضمین غزلی از حافظ است در سال‌های (1328-1327) شمسی سرودند و همراه نامه‌ای به برادر خود، آیةالله الهی ارسال داشتند و در پایان سروده نوشتند:« انتظار می‌رود این اشعار را در مجالس خودتان - مرثیه حاج سیداحمد- خصوصاً مجلس هفته آینده بخوانید».
هفته‌نامه افق حوزه از استاد فرزانه و فرهیخته حوزه و دانشگاه و شاعر متضلع که سالیانی نیز از محضر علامه طباطبایی قدس‌سره به خوشه‌چینی معارف دینی مشغول بوده‌اند و آثار فاخری در کارنامه علمی خویش به ثبت رسانده‌اند...
تنگی معیشت و دوره 10 ساله خسارت! مرحوم علامه قدس‌سره پس از دوران پر حادثه و پر خاطره نجف اشرف و کسب علوم و دانش های فراوان و سیر مدارج معنوی، در سال 1314 به دلیل مشکلات مالی و تنگی معیشت، به زادگاه خود مراجعت کرد و در قریه شادآباد اقامت نمود و به مدت ده سال به کشاورزی مشغول شد و گرچه در آن سامان به تألیف کتب سودمند و ارجمندی پرداخت، ولی خود، آن دوره را خسارت عمر دانسته است...
جایگاه آثار علامه طباطبایی در نظام آموزشی حوزه‌های علمیه گفت‌وگو با معاون آموزش حوزه‌های علمیه
حجةالاسلام والمسلمین مهدی رستم‌نژاد
معاون آموزش حوزه‌های علمیه
در گفت‌وگویی با هفته‌نامه افق حوزه به بررسی تفصیلی
جایگاه آثار علامه طباطبایی قدس‌سره
در متون آموزشی حوزه‌های علمیه
و ضرورت اهتمام به آثار ایشان پرداخت
که در ادامه تقدیم می‌گردد...
گزارشی کوتاه از کتاب «ثمرات حیات» اثر آیةالله حاج شیخ علی سعادت‌پرور تهرانی نقش مرحوم علامه طباطبایی قدس‌سره در دوران اخیر در نشر معارف، از راه برگزاری جلسات دروس معرفتی، سلوکی و اخلاقی و نیز شاگردان ایشان در حفظ و تقریر مطالب را نمی‌توان نادیده گرفت. مجموعه‌های ارزشمندی از قبیل مجموعه نفیس و نورانی «ثمرات حیات»، راز دل،لب اللباب، مهر تابان و مذاکرات پروفسور کربن با علامه، حجم عظیمی از معارف اسلام ناب محمدی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم است که از چشمه‌جوشان و زلال قلب تابناک علامه طباطبایی قدس‌سره بر زبان مبارکش جاری شده و توسط شاگردان ایشان به اهالی این زمان هدیه شده است.
حلقه اصحاب تأویل و ملاقات‌های هانری کربن با علامه طباطبایی پروفسور هانری کربن
استاد فلسفه دانشگاه سوربن فرانسه
و از برجسته‌ترین
مفسران غربی حکمت معنوی
و فلسفه اسلامی است.
کربن چون آوازه عرفان و فلسفه
مفسر کبیر قرآن
علامه طباطبایی را شنید
شیفته عظمت علمی و کمالات معنوی این سید وارسته گردید...
تمرین تمرکز در کلام علامه طباطبایی در بیان استاد فقید حجةالاسلام والمسلمین محمدمهدی مهندسی
درباره راه مسلط شدن به قوه خیال در نماز، نکاتی گفته شد. یک تمرینی هم خارج از وقت نماز می‌شود انجام داد که بعضا عرفا آن را توصیه می‌کنند. علامه طباطبایی در رسالة‌الولایة می‌فرماید: مکان خلوتى را انتخاب کن که هیچ مشغولکنندهاى از قبیل نور و صدا و غیره در آن‌جا نباشد، سپس طورى بنشین که مشغول به کارى نشوى و حواست پرت نشود (طریفه این نشستن هم به‌گونه‌ای خاص است که باید با مشورت استاد صورت گیرد) و چشمانت را بسته نگهدار، آن‌گاه صورتى را مثلاً صورت الف یا یکی از اسماء الله را در خیال خود مجسم کن که کاملاً توجهات به آن معطوف شود و هوشیار باش که هیچ صورت خیالى وارد محوطه صورت الف نشود...
اندیشه سیاسی علامه طباطبایی یادداشتی از حجةالاسلام والمسلمین دکتر نصرالله سخاوتی
اندیشه سیاسی علامه طباطبایی قدس‌سره هم‌چون اندیشه اعتقادی، فرهنگی، اقتصادی و...، همگی برخاسته از یک منشأ یعنی؛ «توحید» و وحدانیت خدای متعال و اسلام اصیل است که منظومه فکری ایشان را شکل می‌دهند. مکتب حیات‌بخش اسلام، به‌منزله سیستم واحد و یک کل منسجم است که اعضای آن به شکل اندام‌واره همدیگر را پوشش می‌دهند. مراد از اندیشه و منظومه فکری، مجموعه نظام‌مند و متشکل از اجزاء و عناصر مرتبط و هدفمند با محوریت هسته مرکزی در عرصه نظام بینشی، ارزشی و کنشی است (فون برتالانفی، 1396، 44). در این سطورِ اندک، تنها به آن بعد فکری و اندیشه‌ای علامه اشاره می‌رود که برخاسته از نگاه‌های سیاسی ایشان به انسان و جامعه است...
نقش نظام فقاهت، حکمت و عرفان الهی در فهم کامل و جامع دین خدا گفت‌وگو با حجةالاسلام والمسلمین استاد یحیی کبیر بی‌تردید علامه طباطبایی بزرگ‌ترین فیلسوف پس از ملاصدراست. بسیاری اعتقاد دارند که علامه طباطبایی شارح، پیرو ملاصدراست و در مجموعه حکمت صدرایی قرار می گیرد و بیرون از این مکتب نیست و در مقابل عده‌ای او را از نوصدارییان می‌دانند.
اما حقیقت این است که علامه طباطبایی برخلاف بسیاری از پیروان و شارحان آثار ملاصدرا، تنها یک شارح نیست. می‌توانیم موضوعات بسیاری را برشماریم که علامه دیدگاه ملاصدرا نقد می‌کند و آن را درست نمی‌داند؛ به‌خصوص در تعلیقه بر اسفار و بخش‌هایی از نهایةالحکمة به آن‌ها اشاره می‌کنند. نکته دیگر آن‌که علامه در فلسفه اسلامی مباحثی را طرح کردند که در آثار ملاصدرا آن‌ها را نمی‌بینیم که بعضی از این‌ها را خود علامه تأکید می‌کند...
آرشیو PDF
