بررسی جایگاه پول دیجیتال «بیت‌کوین» در نظام پولی و احکام فقهی آن نوشتاری از حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی ترابی (با اشراف علمی آیتاللهالعظمی سبحانی) نوشتار حاضر حاصل بخشی از درس‌های فقهی آیتاللهالعظمی سبحانی پیرامون موضوعات اقتصادی و مالی است که در دفتر معظم‌له و با حضور چند تن از فضلای ارجمند برگزار می‌شود و از سوی حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی ترابی استاد حوزه علمیه قم و از پژوهشگران مؤسسه تحقیقاتی و تعلیماتی امام صادق علیه السلام در پژوهشی تفصیلی با عنوان «خرید و فروش و استخراج پول‌های دیجیتال - بیت‌کوین» تدوین گردیده است. هفته‌نامه افق حوزه بخش‌هایی از این مقاله ارزشمند را تقدیم خوانندگان ارجمند می‌نماید...
آیت‌الله محی‌الدین حائری شیرازی رحمه الله علیه در اسلام پول نباید کار بکند اشاره: در مسئله بانکداری، حکم اولیه امام خمینی قدس سره به‌عنوان نیابت عام این بود: «در اسلام پول نباید کار بکند، کارشناسان و علما در این مسئله بسیار فعالیت کنند دقت کنند که ما را از این گرفتاری نجات دهند». این فرمان را امام قدس سره در جلسه‌ای که وزرای امور اقتصاد و دارایی و کشاورزی و رئیس بانک مرکزی... بودند بیان کردند. ایشان در آن جلسه هم‌چنین گفتند...
تجربه بانکداری بدون ربا در ایران اثر مشترک حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعباس موسویان و آقای حسین میثمی توضیحات
این کتاب در گروه نظام‌‌ها و مطالعات انقلاب اسلامی مرکز پژوهش‌های جوان پژوهشگاه با هدف تبیین بانکداری اسلامی و به دور از ربا به زیور چاپ آراسته شد.
کتاب حاضر «تجربه بانکداری بدون ربا در ایران» به‌دنبال تبیین بانکداری اسلامی در فضای تجربی و چارچوب‌های رایج ایران است که در آن، مسایل مهمی مانند: اصول و ضوابط بایسته انطباق بانکداری با شریعت، نظارت شرعی و غیره بیان شده است. این کتاب با ارائه مبانی نظری بانکداری اسلامی و تجربه اجرای بانکداری بدون ربا در نظام بانکی کشور، اشاره‌های مفیدی به برخی از مباحث بانکی با اهمیت از منظر شرعی دارد...
ماهیت حساب‌های بانکی از نگاه فقه و حقوق چیست؟ ماهیت حساب ودیعه چیست؟ امروزه بانک‌ها به دلایل متعددی از ضروریات جامعه بشری و یکی از ارکان اقتصادی کشورها به حساب می‌آیند که مهم‌ترین اعمال بانکی که در واقع منبع اصلی درآمد بانک‌ها است و در اقتصاد کشور نیز نقش مؤثر دارد، پذیرش سرمایه‌های مردم و ذخیره آن‌ها است.(1)
از این‌رو مهم است انواع سپرده‌ها و ماهیت هر یک از آن‌ها از نظر فقهی و حقوقی مورد ارزیابی قرار گیرد تا این تعامل بین بانک و مشتریان بدون دغدغه خاطر برای افراد متشرع صورت پذیرد و هم‌چنین فقها و حقوق‌دانان نیز در تطبیق این سپرده‌ها، بر عقود اسلامی و آثار مترتب بر آن به نتایج مطلوب و روشنی برسند.
بررسى خدمات بانک‌ها از نظر فقه اسلامى آیتاللهالعظمی مکارم شیرازی نوشتار حاضر محصول سلسله مباحث درس خارج فقه آیتاللهالعظمی مکارم شیرازی ، درباره احکام رباى قرضى و مسایل بانکدارى است که تحت عنوان «مسایل مستحدثه» هر ساله در فصل تابستان در مسجد گوهرشاد مشهد مقدس برگزار مى‌شود. معظم‌له در یکی از این جلسات به بررسى خدمات بانک‌های فعلی از نظر فقه اسلامى پرداخته‌اند که در ادامه می‌آید.
بانک‌ها در عصر و زمان ما، شش خدمت عمده را انجام مى‌دهند...
بررسی فقهی وقف پول از منظر فقه امامیه نوشتاری از مصطفی کاظمی نجف‌آبادی
اشاره: یکی از علل رکود وقف و موقوفات، در سده¬های اخیر، تغییر شکل اموال و دارایی‌های مردم، از خانه و زمین به پول، سکه و سهام است.
این رکود نیز ریشه در اختلافات دانشمندان اسلامی بر سر صحت یا عدم صحت وقف این اموال تغییریافته ریشه دارد؛ زیرا طبق برخی نظریات، وقف اموال
تغییر یافته همانند پول، با مبانی شرعی سازگاری و همخوانی ندارد، ولی بعضی دیگر از علما و فقها بر این باورند که وقف این اموال صحیح بوده و مانعی
برای وقف آن‌ها وجود ندارد. هدف از این تحقیق بررسی نظریات علمای شیعه درباره صحت و بطلان وقف پول و سپس برگزیدن نظریه برتر در این زمینه است....
معرفی کتاب بانکداری، ربا و قوانین مالی اسلام
اثری از شهید آیت‌الله سیدمحمد حسین بهشتی رحمه الله علیه
این کتاب در نظر دارد تا طرح نظام اقتصادی مطابق با دستورات اسلامی و الهی را ارائه دهد. در ابتدای کتاب فعالیت‌های گوناگون بانکی، مورد بررسی قرار می‌گیرد و پرده از تفاوت‌های میان ربا و بیع برداشته می‌شود و نکات قابل تأملی در تبیین و شناخت ربا و اثرات مخرب آن در اقتصاد جامعه و بانکداری بیان شده است...
گرامین بانک یا بانک فقرا جهشی بزرگ در فقرزدایی گفت‌وگو با حجت‌الاسلام محمد بیدار در بسیاری از کشورهای جهان، راه‌های متعددی برای مبارزه با فقر آزموده شده که هر یک با کامیابی‌ها و شکست‌هایی همراه بوده‌اند، یکی از این راه‌حل‌ها، راه‌حل محمد یونس و گرامین بانک بنگلادش است...
سخنی با بانک‌ها نوشتاری از آیتاللهالعظمی نوری همدانی اشاره: نوشتار حاضر پاسخی است به استفتاء جمعی از کسبه متدین بازار قم
درباره حرمت ربا و دلایل آن که آیتاللهالعظمی نوری همدانی
در پاسخ به این استفتاء به تبیین مبانی و ریشه‌های مسئله نیز پرداخته
و فروع مرتبط با موضوع را توضیح و تشریح فرموده‌اند
که مهم‌ترین محورهای این پژوهش گران ارج به شرح ذیل می‌باشد:
ربا در فرهنگ اهل‌بیت عصمت علیهم السلام رباخواری بدترین و ناپاک‌ترین کسب‌ها...
حرمت ربا در روایات اهل‌بیت علیهم السلام • رباخوارى بدترین شغل
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم: شَرُّ الْمَکَاسِبِ کَسْبُ الرِّبَا
بدترین کسب‌ها رباخوارى است.
من لا یحضره الفقیه؛ ج4؛ ص377...
10 چالش مهم در نظام بانکداری ایران و راهکارهای مهم برای حل چالش‌ها نوشتاری از حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا مصباحی‌مقدم
اشاره: از سال 1362 بانکداری بدون ربا در بانک‌های ایران به اجرا در آمده است و از آغاز تاکنون با مشکلاتی مواجه شده،
بلکه بر مشکلات آن افزوده شده است، ولی نگاه جامعی به این چالش‌ها نشده و راه برون‌رفت جامع هم برای آن ارائه نشده است.
مهم‌ترین چالش‌های بانک‌ها: سود علی‌الحساب سپرده‌ها و رقابت بانک‌ها در افزایش آن نرخ بالای مطالبات غیرجاری،
پایین بودن نرخ کفایت سرمایه، انباشت جرایم دیرکرد و کارکرد ربوی آن، عملکرد صوری در عقود مشارکتی، بنگاه‌داری...
بانکداری بدون ربا، از نظریه تا تجربه
اثری از حجج‌اسلام محمدنقی نظرپور رحمه الله علیه و سیدعباس موسویان
فلسفه بانک‌های اسلامی، همسو شدن با احکام دین مبین اسلام است و روند رو به گسترش و شتابان بانک‌های اسلامی، از موفقیت و کارآیی بانکداری اسلامی حکایت دارد و کارآمد نمودن بیشتر بانک‌های اسلامی، می‌تواند موقعیت فعلی آن‌ها را ارتقا بخشد و حداقل هم طراز بانک‌های دیگر قرار دهد. در این کتاب تا حد امکان دستاوردها و ادبیات علمی محققان اقتصاد اسلامی در زمینه بانکداری اسلامی و متناسب با بضاعت علمی، نقد و بررسی و راهکارهایی جهت حل مشکلات و چالش‌های موجود ارائه شده است...
طرح جایگزین بانک راهکاری برای برون‌رفت از چالش‌های بانکداری بدون ربا طرح جایگزینی بانک و مهندسی جهت رفع نیاز مالی یک جامعه مسلمان بر اساس منابع و مقاصد دینی
در گفت‌وگوی هفته‌نامه افق حوزه با حجت‌الاسلام والمسلمین احمد حسنی از اساتید حوزه علمیه قم،
پژوهشگر فقه اقتصادی و مؤلف کتاب «نظام مالی نوین اسلامی»...
ربا و علت تحریم آن از منظر امام رضا علیه السلام چندین روایت از امام رضا علیه السلام در موضوع ربا نقل شده است. یکی از این روایات که در بیان علت و حکمت حرام بودن ربا است را در ذیل به آن اشاره می‌کنیم...
حجت‌الاسلام والمسلمین غلامعلی معصومینیا عواقب حذف عقد مشارکت در طرح بانکداری اسلامی آسیب‌شناسی بانکداری ربوی و ارائه راهکار برای رفع موانع تحقق بانکداری اسلامی
در طرح بانکداری اسلامی در خصوص عقود مشارکتی گفتهاند که چون بانک، توانایی اجرای آن را ندارد، لذا این عقد را حذف کرده‌اند، اما در این‌جا اشکال بزرگی
پیش می‌آید که اقتصاد از عقد مشارکت محروم می‌شود و برخی حیلههای ربا، مانند سلف موازی و جعاله موازی جایگزین آن می‌شود. یکی از مهم‌ترین اهداف...
بررسی برخی از دغدغه‌های مراجع عظام نسبت به نظام بانکی کشور و بانکداری اسلامی گفت‌وگو با حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعباس موسویان حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدعباس موسویان عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار
و عضو شواری فقهی مشورتی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد که در گفت‌وگو با هفته‌نامه «افق حوزه»
به بررسی دغدغه‌های مراجع عظام نسبت به نظام بانکی کشور و بانکداری اسلامی پرداخته است که در ادامه می‌خوانید...
ربا و بانکدارى اسلامى اثری ارزشمند از آیتاللهالعظمی مکارم شیرازی
این کتاب محصول سلسله مباحث آیتاللهالعظمی مکارم شیرازی، درباره احکام رباى قرضى و مسایل بانکدارى است که در تابستان سال 1376 در مشهد مقدس ایراد فرمودند و توسط حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیان‌نژادى، تقریر و تدوین شده و از سوی انتشارات مدرسه الامام على‌بن ابى‌طالب علیه السلام به زیور طبع آراسته شده است...
تجربه عملی بانکداری بدون ربا در ایران و در سایر کشورها چگونه است؟
تجربه بانکداری بدون ربا در کشور ما، از نقطه نسبتاً خوبی شروع شد، ولی به تدریج راه خود را کج کرد. در سال 1363 بانکداری بدون ربا در کشور ما با پیاده شدن قانون بانکداری بدون ربا به اجرا در آمد و بانک‌ها روش‌هایی را که در قانون پیش‌بینی شده بود، تا حدود زیادی عمل می‌کردند و به آن ملتزم بودند؛ گرچه نواقصی وجود داشت و گاهی توجیه و آموزش کافی صورت نگرفته بود، ولی به دلایلی این عملکرد بانک‌ها، به تدریج به سوی یک عملکرد صوری متمایل شد و در نتیجه، روح آن قانون کنار گذاشته شد و فقط ظواهر و عناوینی از آن باقی ماند...
آرشیو PDF
